„To było już bardzo dawno, w ubiegłym roku. Byłam więc znacznie młodsza niż teraz — nie miałam jeszcze 16 lat. I dlatego pewnie tamto przeżycie wydawało mi się tak wielkie. To był koniec jesieni”

W tym roku tak się ładnie złożyło, że mogę po raz pierwszy ułożyć ładną, okrągłą piętnastkę najlepszych filmów roku 2019. Będzie to jednak lista szczególna, bo o ile w zeszłym roku za cel postawiłam sobie nadrobienie większości Ważnych Filmów Roku — czyli takich, o których się mówi i pisze w guście „najlepszy film o CZYMŚ TAM od czasów CZEGOŚ TAM” (lol, te zdania są takie śmieszne) — o tyle w tym rzekłam: mam ochotę pooglądać co nieco ekranowych przeciętniaków.

Jakiś czas temu zasiedliśmy ze znajomymi do kultowego klasyka, w którym występuje królowa najntisów Winona Rider, nonszalancki jak zwykle wtedy Ethan Hawke i sam miłościwie nam panujący reżyser, Ben Stiller. Tak, chodzi o „Orbitowanie bez cukru” — film o tytule tyleż wspaniałym, co niemającym nic do czynienia z oryginalnym „Reality Bites”.

Dorobiłam się MTV jakoś w 2005 roku. Może zawsze było w ofercie kablówki w moim rodzinnym domu, ale dopiero wtedy odkryłam jego istnienie? Może.

Czuję się całkiem rozgoszczona w gatunkowych kliszach coming of age i bardzo je lubię, ale nie każdy umie się w tych kliszach obeznać i zgrabnie nimi żonglować. Trey Edward Shults na przykład nie potrafi — jego „Waves”, chwalone w USA na prawo i lewo, zobaczyłam na American Film Festival. To miał być mój „film roku”, moje „Lady Bird” A.D. 2019, które kontynuowałoby w rankingach dobrą passę młodzieżówek. Tymczasem od pierwszych minut wiedziałam, że ta fala mnie nie uniesie.

Martwe ciało dziewczyny, powoli nabierające sinych odcieni, wyrzucone przez rzekę albo wyłaniające się z trawy. Ciało, które rzadko widać w całości — raz widać dłoń z brudem za paznokciami, czasem syrenie włosy albo stopę i paznokcie ze zdartym lakierem w trupim kolorze.

Zabawa „w wolność”, tak chętnie (i długo!) przez Serrę obrazowana i sprzedawana jako spektakl „dziejący się na naszych oczach”, odwraca uwagę od kwestii zasadniczej: czy każdy może się tak „bawić”?

„Skate Kitchen” opowiada o Camille, skejterce, która w sercu Nowego Jorku dołącza do grupy jeżdżących na desce dziewczyn. Outsiderka w rodzinnym Long Island, w dużym mieście znajduje nie tylko połacie skejterskich przestrzeni, zapraszających do zostawienia po sobie śladu hamujących kółek, lecz przede wszystkim zrozumienie i solidarność w dziewczyńskiej grupie.

Céline Sciamma to reżyserka subtelna, wyczulona na pozornie nic nieznaczące zmiany i skromne gesty, a jej „Chłopczyca” to niezwykły portret rodzącej się właśnie nienormatywnej tożsamości.

Bywają jednak filmy, które dla dojrzewania znajdują metaforyczny kontrapunkt — wyjątkowo malowniczy i nieoczywisty. Zatrzyj ślady Debry Granik jest właśnie takim filmem, w survivalowej poetyce opowiadającym o nieprzepracowanej przez córkę i ojca traumie.